در دنیای دیجیتال، جایی که تعاملات انسانی جای خود را به چت‌بات‌ها و هوش مصنوعی داده‌اند، ظاهراً حتی ادب هم هزینه‌بردار شده است. شرکت OpenAI – سازنده مدل معروف ChatGPT – سالانه ده‌ها میلیون دلار صرف پاسخ‌دهی به درخواست‌هایی می‌کند که صرفاً شامل عبارت‌هایی مودبانه مانند «لطفاً»، «خواهش می‌کنم» و «متشکرم» هستند.
ادب، اما نه رایگان!
در نگاه اول شاید به نظر برسد چنین عبارت‌هایی بار پردازشی کمی دارند، اما در واقعیت هر بار که کاربر با ChatGPT تعامل می‌کند – چه با یک سؤال علمی سنگین و چه فقط با یک «سلام» یا «مرسی» – هوش مصنوعی باید آن را پردازش کرده، پاسخ مناسب تولید کند و سپس آن را ارسال نماید. این فرآیند حتی برای کوچک‌ترین درخواست‌ها نیز مصرف برق و منابع سرور قابل‌توجهی در پی دارد.
برای درک بهتر ابعاد ماجرا، به این مثال توجه کنید: تولید یک ایمیل ساده ۱۰۰ کلمه‌ای توسط مدل زبانی ChatGPT حدود ۰.۱۴ کیلووات‌ساعت برق مصرف می‌کند – رقمی که تقریباً معادل مصرف یک یخچال مدرن در حدود دو هفته است!
انرژی پشت صحنه مهربانی در ChatGPT
با توجه به میلیاردها درخواست ماهانه که به سرورهای OpenAI سرازیر می‌شود، این مصرف انرژی به شکل تصاعدی بالا می‌رود. شرکت‌هایی مانند OpenAI، Google و Anthropic برای میزبانی این مدل‌ها به مراکز داده عظیمی متکی هستند که نیازمند سرمایش پیشرفته، برق پایدار و تجهیزات سخت‌افزاری قدرتمند هستند – همه این‌ها یعنی هزینه، هزینه، و باز هم هزینه.
به گفته کارشناسان، حتی اگر کاربران فقط عباراتی مانند «thanks» یا «please» بنویسند، مدل زبان باید آن را تحلیل کند، خروجی متناسب ارائه دهد و این فرآیند بار مالی و زیست‌محیطی خاص خود را دارد.
آیا تجربه کاربری بهتر ارزشش را دارد؟
با وجود تمام این هزینه‌ها، سام آلتمن، مدیرعامل OpenAI، اعتقاد دارد که پاسخ‌گویی مؤدبانه ارزش سرمایه‌گذاری دارد. او می‌گوید که تلاش آن‌ها ارائه تجربه‌ای انسانی‌تر از هوش مصنوعی است؛ مدلی که فقط ابزار پاسخ نیست بلکه توانایی همدلی، درک متقابل و ارتباطات لطیف‌تر را هم درک می‌کند.
اما این دیدگاه مخالفانی هم دارد. برخی کارشناسان حوزه فناوری و روان‌شناسی هشدار داده‌اند که انسانی شدن بیش از حد هوش مصنوعی می‌تواند منجر به وابستگی روانی کاربران، بخصوص در میان نوجوانان و کاربران تنها، شود. وابستگی به چت‌بات‌هایی که همیشه در دسترس هستند، هیچ‌گاه خسته نمی‌شوند و همیشه مودبانه پاسخ می‌دهند، موضوعی است که نیاز به بررسی دقیق‌تر اجتماعی دارد.
بازتاب عملکرد ChatGPT در شبکه‌های اجتماعی
کاربران شبکه‌های اجتماعی هم به این خبر واکنش جالبی نشان داده‌اند. یکی از کاربران Reddit نوشته است:
«مامانم همیشه می‌گفت مهربون بودن مجانیه… ولی به نظر میاد OpenAI این‌طوری فکر نمی‌کنه!»
برخی دیگر به شوخی نوشته‌اند که شاید وقت آن رسیده تا عبارت «لطفاً» را فقط برای مواقع ضروری نگه دارند!
نتیجه‌گیری
با پیشرفت فناوری، حتی رفتارهای به ظاهر ساده و انسانی مانند مودب بودن نیز هزینه‌بر شده‌اند. در حالی که تعاملات مودبانه با هوش مصنوعی باعث بهبود تجربه کاربری می‌شود، اما نباید فراموش کرد که پشت هر پیام دوستانه یک هزینه پنهان از برق، سخت‌افزار، و حتی آسیب زیست‌محیطی قرار دارد.
شاید وقت آن رسیده که به جای پرسیدن “آیا باید با ربات‌ها مؤدب بود؟”، بپرسیم: “چه بهایی برای یک ارتباط انسانی‌تر باید بپردازیم؟”
برگرفته از notebookcheck.net
